Grupa na Zjazd: Społeczne uwarunkowania ochrony przyrody i środowiska w obliczu kryzysu klimatycznego i epidemiologicznego

Organizacja: Krzysztof Niedziałkowski (IFiS PAN), Renata Putkowska-Smoter (SGGW)
Numer: G06

Rosnąca świadomość skali kryzysu klimatycznego oraz jego negatywnych konsekwencji w coraz większym stopniu przekłada się na działania społeczno-polityczne mające na celu ograniczenie emisji CO2. Jednocześnie, doświadczenie pandemii COVID-19 pokazało skalę zagrożeń płynących ze środowiska. Potencjalnie stwarza to szansę na przełamanie działania struktur społecznych i wynikających z nich praktyk, które zagrażają stabilności ekologicznej Ziemi i bezpieczeństwu społeczeństw ludzkich. Utrata bioróżnorodności, deforestacja oraz eksploatacją dzikich gatunków zwierząt na potrzeby konsumpcji stanowią poważne wyzwania dla społeczeństw. Z drugiej strony istnieje szereg mechanizmów podtrzymujących stabilność status quo i zapobiegających innowacjom społecznym, które na nowo definiują zależności w systemach społeczno-ekologicznych i dają szansę na nowe, bardziej zrównoważone układy instytucjonalne. Socjologiczna refleksja nad polityką ochrony przyrody i środowiska buduje obraz procesów społecznych towarzyszących i wpływających na transformacje relacji pomiędzy człowiekiem a środowiskiem oraz identyfikuje uwarunkowania sprzyjające i utrudniające podważaniu dominujących paradygmatów rozwojowych. Uwzględnia przy tym zarówno bardziej tradycyjne obszary działań na rzecz szeroko rozumianej ochrony przyrody (formalna polityka ochrony obszarowa i gatunkowej, planowanie przestrzenne), jak i innowacje społeczne (np. nowe wzorce konsumpcji i produkcji, nowe ruchy społeczne, nowe dyskursy ekologiczne). Badania prowadzone w ramach socjologii środowiska mają na celu zrozumienie konfliktów wokół środowiska oraz ich dynamiki w antropocenie – epoce dramatycznych zmian środowiskowych zapoczątkowanych rewolucją przemysłową.

Celem grupy tematycznej „Społeczne uwarunkowania ochrony przyrody i środowiska w obliczu kryzysu klimatycznego i epidemiologicznego” jest wywołanie dyskusji naukowej wokół następujących pytań:

Co decyduje o ciągłości i dynamice systemów społeczno-ekologicznych?
Jaki wpływ na relacje człowiek-środowisko mają krytyczne wydarzenia, takie jak pandemia Covid-19?
Jakie jest podłoże konfliktów środowiskowych i jakie czynniki wpływają na ich dynamikę?
Jaka jest świadomość ekologiczna Polaków? Czy się zmienia i co ma na nią wpływ?
Jak kształtują się interakcje pomiędzy sektorem pozarządowym, rządowym i rynkowym w procesie decydowania o ochronie przyrody i środowiska?
Jaka jest rola ruchów społecznych w inicjowaniu i przeprowadzaniu zmiany społecznej dotyczącej relacji społeczno-środowiskowych?
W jaki sposób czynniki dyskursywne oddziałują na procesy społeczne związane z ochroną przyrody i środowiska? Czy dyskurs ekologiczny jest spójny, a jeśli nie to dlaczego?
Co decyduje o dominujących wzorcach konsumpcji? Czy i w jaki sposób można je zmienić na bardziej zrównoważone?

Dyskusja w ramach grupy tematyczna pozwoli na przegląd stosowanych w polskiej socjologii środowiska koncepcji teoretycznych, podejść metodologicznych oraz obszarów empirycznych poddawanych analizie. Dzięki temu możliwa będzie krytyczna refleksja dotycząca luk badawczych oraz potencjalnych obszarów współpracy naukowej pomiędzy uczestnikami sesji.

Słowa kluczowe: konflikty środowiskowe, konsumpcja, obszary wiejskie, ochrona przyrody, pandemia, środowisko, zieleń miejska, żywność

Lista grup tematycznych

Zgłoszenia referatów przez formularz