Description
Paweł Aleksandrowicz Florenski (1882-1937) był człowiekiem o niezwykłych zdolnościach intelektualnych i nadzwyczajnym dorobku naukowym. Za życia porównywano go z Leonardem da Vinci, Leibnizem, Pascalem, Spinozą. Nie jest łatwo ogarnąć wszystkie dziedziny wiedzy, w których był specjalistą: matematyka, fizyka, teologia, filozofia, biologia, estetyka, archeologia, etnografia, filologia, hagiografia, poezja, elektrotechnika, malarstwo, muzyka. Był wielbicielem Bacha, Beethovena i kompozytorów sobie współczesnych. Był też poliglotą, swobodnie władał językiem łacińskim i starogreckim, większością współczesnych języków europejskich, a także językami Kaukazu, Iranu, Indii… Był myślicielem religijnym i twórcą oryginalnej filozofii języka i symbolu. Zadanie swego życia widział w „zbudowaniu podstaw dla przyszłego, integralnego widzenia świata, które winno zsyntetyzować rozum i wiarę, intuicję i rozsądek, teologię i filozofię, naukę i sztukę”. Florenski był człowiekiem niezłomnym, kapłanem Cerkwi prawosławnej, męczennikiem za wiarę chrześcijańską.
Trzeba przyznać, że obszerna twórczość Florenskiego już za jego życia wzbudzała kontrowersje. Uznawano jego wielkość, ale jednocześnie krytykowano pewne aspekty jego myślenia. Bierdiajew zarzucał mu, że chce być bardziej prawosławny niż samo prawosławie. Powodem tego była krytyka, z jaką ojciec Paweł wystąpił wobec Chomiakowowskiej idei soborowości. Natomiast Gieorgij Florowski, biorący pod uwagę wątek sofiologiczny jego twórczości, pisał wprost o „nieortodoksyjności” Florenskiego, o jego pewnym nieprzystawaniu do prawosławia. Jak twierdzą niektórzy badacze myśli rosyjskiej – twórczość Florenskiego stanowi jedynie „literacki margines” głównego nurtu rosyjskiego prawosławia, ale warto się tym nurtem zajmować. Takie bowiem postaci, jak ojciec Florenski, wnoszą istotny wkład w dzieło pojednania wiary i rozumu, religii i nauki – chrześcijaństwa i współczesności.