Wspomnienie prof. Barbary Szackiej

Ze smutkiem przyjęliśmy wiadomość o śmierci prof. Barbary Szackiej, znanej i uznanej badaczki.
Profesor Szacka od czasów studiów, przez wiele dekad, była związana z Socjologią na Uniwersytecie Warszawskim, a po zmianie ustrojowej także z SWPS. Obecna w życiu akademickim i społecznym, szczególną uwagę przywiązywała do aktywności towarzystw naukowych, zwłaszcza Polskiego Towarzystwa Socjologicznego.
Od wielu lat systematycznie uczestniczyła w naszych, instytutowych seminariach, a także w pracach zespołów badawczych podejmujących problematykę postaw wobec przeszłości. Profesor Szacka dawała wielu pokoleniom socjologów trudne lekcje czytania wyników badań empirycznych dotyczących stosunku do przeszłości, ucząc szacunku dla rzetelnej wiedzy o społeczeństwie i polskiej historii. Stworzyła dużej wartości narzędzia do analizy zebranego pod swoim kierunkiem materiału empirycznego.
Jej drogę akademicką rozpoczęła praca doktorska, poświęcona analizie poglądów Stanisława Staszica. Kolejne zaangażowania badawcze i dydaktyczne koncentrowały się na tematach związanych z problematyką pamięci, wstępem do socjologii i socjobiologią. Najcenniejsze okazały się jednak znakomite, wieloletnie badania empiryczne dotyczące stosunku Polaków do przeszłości i ostatnia książka o wielowymiarowych doświadczeniach jednostki w zmieniających się kontekstach. „Życie i pamięć w mrocznych czasach”, książka będąca nie tylko wspomnieniem z różnych okresów życia i udaną próbą dokumentacji wyznawanych i uznawanych przez Autorkę wartości, jest fascynującym studium złożoności dziejów socjologii powojennej.
W swoich badaniach, na podstawie których powstały aktualne do dziś publikacje, zaprezentowała znakomity warsztat badawczy i umiejętność prowadzenia badań zintegrowanych – jakościowych i ilościowych. Tym samym dostarczyła systematycznej, rzetelnej i pogłębionej wiedzy o zmianach społecznych zachodzących w polskim społeczeństwie czasów transformacji ustrojowej. Jej badania stały się mocną podstawą dyskusji akademickich, a także sporów światopoglądowych o polski patriotyzm i wzorce obywatelskie. Skupiła wokół siebie grono badaczy chcących zrozumieć nastawienie do przeszłości, którym umiejętnie przekazywała wiedzę, jak łączyć teorie społeczne z dobrym, zróżnicowanym (wszechstronnym) warsztatem empirycznym, a także jak mierzyć się
z wyzwaniami przyszłości.
Lektura książek, które powstały w wyniku Jej badań i ostatniej publikacji, pozwala lepiej odczytać powiązania aksjologiczne przeszłość z przyszłością, a także wniknąć w złożoność doświadczeń innych ludzi i innych grup społecznych. Można sądzić, że jej prace teoretyczne
i empiryczne dostarczyły i będą dostarczać inspirujących, dających rzetelną wiedzę narzędzi do rozpatrywania zjawisk z dziedziny polityki i historii, a także historii i kultury. Profesor Szacka należy do tych humanistów, dzięki którym kreacje przeszłości zyskują mocne fundamenty.
Najważniejsze prace prof. Barbary Szackie
- Stanisław Staszic: portret mieszczanina, Warszawa 1962
- Stanisław Staszic, Warszawa 1966
- Przeszłość w świadomości inteligencji polskiej, Warszawa 1983
- (red.), Polska dziecięca, Warszawa 1987, 2005
- (wspólnie z Anną Sawisz) Czas przeszły i pamięć społeczna Warszawa1990
- Wprowadzenie do socjologii, Warszawa 2003, 2008
- Czas przeszły, pamięć, mit, Warszawa 2006
- Między codziennością a wielką historią. Druga wojna światowa w pamięci zbiorowej społeczeństwa polskiego, Warszawa 2010 współautorzy: Piotr T. Kwiatkowski, Lech M. Nijakowski, Andrzej Szpociński
- Życie i pamięć w mrocznych czasach, Warszawa 2024
- classic-editor-remember:
- block-editor