Świadkowie Holokaustu – społeczeństwo polskie na terenach okupowanych wobec zagłady Żydów (1939–1945)

Kierownik projektu: Prof. dr hab. Barbara Engelking
Data rozpoczęcia: 01.08.2018
Data zakończenia: 31.07.2022

Cel prowadzonych badań/hipoteza badawcza

Podstawowym celem projektu jest dokonanie nowatorskiej, głębokiej i wieloaspektowej analizy doświadczenia zagłady Żydów w kontekście jej znaczenia dla społeczeństwa polskiego. Przyjęte w literaturze przedmiotu kategorie świadków – sprawców – ofiary nie oddają złożoności sytuacji w okupowanej Polsce i utrudniają zrozumienie dynamiki wydarzeń oraz relacji nie tylko pomiędzy Polakami a Żydami, lecz w obrębie poszczególnych grup. Stąd potrzeba pogłębionych i transdycyplinarnych badań, polegających na poszukiwaniu odpowiedzi na szereg kluczowych pytań oraz analizujących postrzeganie Zagłady i postawy oraz działania osób, instytucji i grup społecznych w okupowanej Polsce, zwłaszcza na terenie Generalnego Gubernatorstwa. Badania te, uwzględniające różne perspektywy i łączące metodologię wielu dyscyplin, pozwolą nie tylko na nowatorskie połączenie perspektywy polskiej i żydowskiej poprzez ukazanie szerszych kontekstów wzajemnych relacji, ale przede wszystkim na redefinicję kategorii „świadka” i przełamanie funkcjonujących w literaturze przedmiotu schematów interpretacyjnych dotyczących tej kategorii.

Zastosowana metoda badawcza/metodyka

Będziemy korzystać ze źródeł historycznych, ikonograficznych, artefaktów, opracowań, ale przede wszystkim z dokumentów archiwalnych zgromadzonych w zasobach archiwów krajowych i zagranicznych. Analizowane materiały podane zostaną opracowaniu i krytyce źródłowej. Dla uzyskania pełnego i możliwie obiektywnego obrazu badane zapisy zostaną poddane także metodzie falsyfikacji poprzez zestawianie uzyskanych informacji z pochodzącymi z rozmaitych źródeł. W celu kompleksowego opisu interesujących nas zjawisk będziemy korzystać z szeroko pojętej metodologii nauk humanistycznych, wykorzystujących nie tylko kategorii nie tylko historyczne, ale i antropologiczne, etnologiczne, socjologiczne czy psychologiczne.

Wpływ spodziewanych rezultatów na rozwój nauki, cywilizacji, społeczeństwa

Proponowany projekt wpisuje się w kontekst trwającej od wielu lat na świecie debaty na temat postaw europejskich społeczeństw w czasie Zagłady. Efektem końcowym grantu będzie nowatorska nie tylko na polskim gruncie publikacja, która stanowić będzie podstawę do ujęć komparatystycznych, ale przede wszystkim będzie łączyć perspektywę polska i żydowską poprzez ukazanie szerszych kontekstów wzajemnych relacji oraz ukazywać specyfikę polskich doświadczeń w okresie okupacji hitlerowskiej w odniesieniu do Zagłady.

classic-editor-remember:

block-editor