Relacja antropologii i aksjologii w fenomenologii prawa – Paul Amselek

Zapraszamy na kolejne seminarium z cyklu Modele i aspekty podmiotowości, dotyczące współczesnych redefinicji podmiotu i przemian w jego pojmowaniu. Na seminarium omawiamy poszczególne kwestie w odwołaniu do aktualnego stanu badań i wybranych publikacji. Interesują nas perspektywy badawcze – dziedziny, zagadnienia, przedmioty badań, które aktualnie budzą spory, bywają kontrowersyjne lub są kwestionowane w ramach humanistyki i nauk społecznych.
Seminarium w bieżącym roku akademickim dotyczy zagadnień antropologicznych, a celem spotkań jest dookreślenie czterech wybranych pojęć słownika filozoficznego: jedności i wielości oraz jednorodności i różnorodności w kontekście antropologii filozoficznej. Pytamy, co pozwoliłoby uzgodnić jedność osobową i zarazem złożoność osobowej tożsamości, zakładaną jedność gatunku ludzkiego i antropologicznego wyposażenia oraz relatywne zróżnicowanie (kulturowe, historyczne, geograficzne, organiczne) jego poszczególnych realizacji, spójność domniemanych struktur źródłowych oraz zróżnicowanie ich przejawów. Będziemy rozważać aspekty empiryczne i transcendentalne antropologii filozoficznej. Zapraszamy Państwa na najbliższe seminarium 14 marca br. (11:30-13:30, online – Zoom),dr hab. prof. IFiS PAN Maria Gołębiewska wygłosi referat Relacja antropologii i aksjologii w fenomenologii prawa – Paul Amselek.
 
Link i dane do logowania:

https://zoom.us/j/98770548757?pwd=ThqbKVsSaTap4bgbPenSOllJaeCi3Y.1

Identyfikator spotkania: 987 7054 8757
Kod dostępu: 991933

Konspekt referatu dołączamy poniżej i serdecznie zapraszamy do udziału.

Maria Gołębiewska
maria.golebiewska@ifispan.edu.pl
Anna Michalska-Martin
anna.michalska@ifispan.edu.pl

Maria Gołębiewska
Relacja antropologii i aksjologii w fenomenologii prawa – Paul Amselek

Referat dotyczy statusu norm i wartości oraz związanych z nimi kwestii antropologicznych, rozpatrywanych przez Paula Amseleka w ramach fenomenologii i teorii prawa. Amselek zajmuje się przede wszystkim normatywnością prawa oraz normatywnością moralną z polemicznym odwołaniem do esencjalnie pojętych wartości. Ważne w jego pracach są odniesienia do badań fenomenologicznych, jak również do tradycji hermeneutycznej. Zagadnienia antropologiczne, dotyczące statusu ontologicznego i epistemologicznego osobowych podmiotów prawa, są tu ściśle łączone z aksjologią i normatywnością.

W fenomenologii prawa Amseleka znajdujemy antropologiczne i aksjologiczne założenia kulturalizmu oraz tezy fenomenologiczne, obecne w wieloraki sposób. Przede wszystkim jest to rozpatrywanie świadomości i jej struktur jako podstawy normatywności w ogóle, w tym normatywności kulturowej, moralnej i prawnej. Świadomość i jej struktury oraz monadologicznie pojęta, transcendentalna intersubiektywność, to źródła nie tylko normatywności, ale przede wszystkim aksjologii (wartości i wartościowania). Zarazem jest to rozpatrywanie i prawa, i przedmiotów kultury jako intersubiektywnych przejawów aktywności jednostkowych podmiotów. Przyjęcie założeń kulturalistycznych to równocześnie uznanie kultury za właściwe uniwersum działań człowieka i jego wytworów. Dlatego prawo – jego przepisy, uregulowania i wyroki są uznawane za specyficzne przedmioty kultury. Normatywność prawa, stanowiona zawsze w relatywnym kontekście określonej kultury, jest równocześnie uważana za specyficzną postać normatywności w ogóle. Byłoby to zatem połączenie antropocentrycznego stanowiska uniwersalizującego ze stanowiskiem relatywizmu kulturowego.
Amselek w swoich postulatach badawczych teorii i filozofii prawa podkreśla racjonalizm i sprawczość podmiotu świadomego, zmierzającego do realizacji racjonalnych planów, ale zawsze w ramach stanowionej normatywności kulturowej i prawnej. Jest ona relatywna kulturowo i historycznie, ale zawsze opiera się na obiektywistycznie pojętej aksjologii – obiektywne wartości są konieczne do założenia w realizacji racjonalnych procedur, podlegają idealizacji dzięki subiektywnym, racjonalnym działaniom świadomości, nie zaś dzięki afektom, choć te również należą do antropologicznego wyposażenia. Obiektywizm aksjologiczny, ściśle związany z antropologicznym racjonalizmem, jest tu zakładany, postulowany i poszukiwany. Amselek pisze o „merytorycznej potrzebie obiektywizmu”, który trzeba założyć, by mówić o procesach obiektywizacji, a ich pewnym instrumentarium byłoby prawo i prawodawstwo, obowiązujące wszystkich członków danej wspólnoty na mocy umowy i aprobaty.
W referacie omówię tezy antropologiczne Amseleka w odwołaniu: 1) do antropologii pragmatycznej Immanuela Kanta, 2) do zagadnień intersubiektywności w pracach Maurice’a Merleau-Ponty’ego, a przede wszystkim 3) do kwestii aksjologicznych (wartości i normy jako podstawa oceny ludzkiego postępowania).

Proponowane lektury

• Paul Amselek, Highlighting Law through the Concept of Value, tekst Mettre le droit en valeurs w języku angielskim.  https://paul-amselek.com/textes.php.
• Jean-Yves Chérot, Paul Amselek et la normativité en droit, w: Revue de la Recherche Juridique, 2013, 5 (La pensée de Paul Amselek), s. 1997-2009. https://www.researchgate.net/publication/281983186_Paul_Amselek_et_la_normativite_en_droit
• Neil Duxbury, Normativity and Technique in the Legal Philosophy of Paul Amselek, w: ARSP: Archiv für Rechts- und Sozialphilosophie / Archives for Philosophy of Law and Social Philosophy, 1989, 75 (1), s. 104-111. https://www.jstor.org/stable/23680069
• William Hamrick, An Existential Phenomenology of Law: Maurice Merleau-Ponty, Dordrecht, Martinus Nijhoff Publishers, 1987; rozdział 1 Intersubjectivity, s. 21-39; rozdział 5 The Origin of Law and Its Essential Structures, s. 115-149.
  
  

Zapraszamy na kolejne seminarium z cyklu Modele i aspekty podmiotowości, dotyczące współczesnych redefinicji podmiotu i przemian w jego pojmowaniu. Na seminarium omawiamy poszczególne kwestie w odwołaniu do aktualnego stanu badań i wybranych publikacji. Interesują nas perspektywy badawcze – dziedziny, zagadnienia, przedmioty badań, które aktualnie budzą spory, bywają kontrowersyjne lub są kwestionowane w ramach humanistyki i nauk społecznych.
Seminarium w bieżącym roku akademickim dotyczy zagadnień antropologicznych, a celem spotkań jest dookreślenie czterech wybranych pojęć słownika filozoficznego: jedności i wielości oraz jednorodności i różnorodności w kontekście antropologii filozoficznej. Pytamy, co pozwoliłoby uzgodnić jedność osobową i zarazem złożoność osobowej tożsamości, zakładaną jedność gatunku ludzkiego i antropologicznego wyposażenia oraz relatywne zróżnicowanie (kulturowe, historyczne, geograficzne, organiczne) jego poszczególnych realizacji, spójność domniemanych struktur źródłowych oraz zróżnicowanie ich przejawów. Będziemy rozważać aspekty empiryczne i transcendentalne antropologii filozoficznej. Zapraszamy Państwa na najbliższe seminarium 14 marca br. (11:30-13:30, online – Zoom), dr hab. prof. IFiS PAN Maria Gołębiewska wygłosi referat Relacja antropologii i aksjologii w fenomenologii prawa – Paul Amselek.
 
Link i dane do logowania: https://zoom.us/j/98770548757?pwd=ThqbKVsSaTap4bgbPenSOllJaeCi3Y.1

Identyfikator spotkania: 987 7054 8757
Kod dostępu: 991933

Konspekt referatu dołączamy poniżej i serdecznie zapraszamy do udziału.

Maria Gołębiewska
maria.golebiewska@ifispan.edu.pl
Anna Michalska-Martin
anna.michalska@ifispan.edu.pl

Maria Gołębiewska
Relacja antropologii i aksjologii w fenomenologii prawa – Paul Amselek

Referat dotyczy statusu norm i wartości oraz związanych z nimi kwestii antropologicznych, rozpatrywanych przez Paula Amseleka w ramach fenomenologii i teorii prawa. Amselek zajmuje się przede wszystkim normatywnością prawa oraz normatywnością moralną z polemicznym odwołaniem do esencjalnie pojętych wartości. Ważne w jego pracach są odniesienia do badań fenomenologicznych, jak również do tradycji hermeneutycznej. Zagadnienia antropologiczne, dotyczące statusu ontologicznego i epistemologicznego osobowych podmiotów prawa, są tu ściśle łączone z aksjologią i normatywnością.

W fenomenologii prawa Amseleka znajdujemy antropologiczne i aksjologiczne założenia kulturalizmu oraz tezy fenomenologiczne, obecne w wieloraki sposób. Przede wszystkim jest to rozpatrywanie świadomości i jej struktur jako podstawy normatywności w ogóle, w tym normatywności kulturowej, moralnej i prawnej. Świadomość i jej struktury oraz monadologicznie pojęta, transcendentalna intersubiektywność, to źródła nie tylko normatywności, ale przede wszystkim aksjologii (wartości i wartościowania). Zarazem jest to rozpatrywanie i prawa, i przedmiotów kultury jako intersubiektywnych przejawów aktywności jednostkowych podmiotów. Przyjęcie założeń kulturalistycznych to równocześnie uznanie kultury za właściwe uniwersum działań człowieka i jego wytworów. Dlatego prawo – jego przepisy, uregulowania i wyroki są uznawane za specyficzne przedmioty kultury. Normatywność prawa, stanowiona zawsze w relatywnym kontekście określonej kultury, jest równocześnie uważana za specyficzną postać normatywności w ogóle. Byłoby to zatem połączenie antropocentrycznego stanowiska uniwersalizującego ze stanowiskiem relatywizmu kulturowego.
Amselek w swoich postulatach badawczych teorii i filozofii prawa podkreśla racjonalizm i sprawczość podmiotu świadomego, zmierzającego do realizacji racjonalnych planów, ale zawsze w ramach stanowionej normatywności kulturowej i prawnej. Jest ona relatywna kulturowo i historycznie, ale zawsze opiera się na obiektywistycznie pojętej aksjologii – obiektywne wartości są konieczne do założenia w realizacji racjonalnych procedur, podlegają idealizacji dzięki subiektywnym, racjonalnym działaniom świadomości, nie zaś dzięki afektom, choć te również należą do antropologicznego wyposażenia. Obiektywizm aksjologiczny, ściśle związany z antropologicznym racjonalizmem, jest tu zakładany, postulowany i poszukiwany. Amselek pisze o „merytorycznej potrzebie obiektywizmu”, który trzeba założyć, by mówić o procesach obiektywizacji, a ich pewnym instrumentarium byłoby prawo i prawodawstwo, obowiązujące wszystkich członków danej wspólnoty na mocy umowy i aprobaty.
W referacie omówię tezy antropologiczne Amseleka w odwołaniu: 1) do antropologii pragmatycznej Immanuela Kanta, 2) do zagadnień intersubiektywności w pracach Maurice’a Merleau-Ponty’ego, a przede wszystkim 3) do kwestii aksjologicznych (wartości i normy jako podstawa oceny ludzkiego postępowania).
Proponowane lektury

• Paul Amselek, Highlighting Law through the Concept of Value, tekst Mettre le droit en valeurs w języku angielskim.  https://paul-amselek.com/textes.php.
• Jean-Yves Chérot, Paul Amselek et la normativité en droit, w: Revue de la Recherche Juridique, 2013, 5 (La pensée de Paul Amselek), s. 1997-2009. https://www.researchgate.net/publication/281983186_Paul_Amselek_et_la_normativite_en_droit
• Neil Duxbury, Normativity and Technique in the Legal Philosophy of Paul Amselek, w: ARSP: Archiv für Rechts- und Sozialphilosophie / Archives for Philosophy of Law and Social Philosophy, 1989, 75 (1), s. 104-111. https://www.jstor.org/stable/23680069
• William Hamrick, An Existential Phenomenology of Law: Maurice Merleau-Ponty, Dordrecht, Martinus Nijhoff Publishers, 1987; rozdział 1 Intersubjectivity, s. 21-39; rozdział 5 The Origin of Law and Its Essential Structures, s. 115-149.
  
  

classic-editor-remember:

block-editor