Problem nieokreśloności w fenomenologii cielesności

Zakład Teorii Poznania i Filozofii Nauki IFiS PAN i Zespół Filozofii Kultury IFiS PAN zapraszają na seminarium
MODELE I ASPEKTY PODMIOTOWOŚCI

Seminarium stanowi kontynuację seminaryjnych spotkań z poprzedniego roku akademickiego – od kwietnia ubiegłego roku odbywały się one online na platformie Zoom i taki tryb pracy przewidujemy również w najbliższych miesiącach. Tematem seminarium są współczesne określenia podmiotowości, które wychodzą poza badawcze pytania i odpowiedzi psychologizmu i socjologizmu, a które pojawiły się i są dyskutowane w Kontekście „zwrotów”, notowanych i projektowanych w metodologii nauk humanistycznych i społecznych po 2000 roku, między innymi „zwrotu” afektywnego, korporalnego, performatywnego, receptywnego, ikonicznego.

Na najbliższym seminarium 9 kwietnia br. (11:30-13:30, online – Zoom) dr Anna Alichniewicz (Uniwersytet Medyczny w Łodzi) przedstawi referat Problem nieokreśloności w fenomenologii cielesności. Konspekt referatu dołączamy poniżej.

Serdecznie zapraszamy wszystkich zainteresowanych tematyką seminarium, także doktorantów.

Żeby dostać lik do Zooma, trzeba wysłać zgłoszenie na publicrelations@ifispan.edu.pl

Anna Alichniewicz

Problem nieokreśloności w fenomenologii cielesności
Pojęcia horyzontu i świata pojawiające się już w „Ideach” Edmunda Husserla, nabierają szczególnego znaczenia w książce „Kryzys nauk europejskich i fenomenologia transcendentalna”, gdzie wprowadzone zostaje pojęcie świata życia (Lebenswelt, Lifeworld). Problem nieokreśloności dotyczy dwóch horyzontów: 1) wewnętrznego, w którym fenomeny dane są zawsze w jakościach niewypełnionych, a zarazem postrzegany przedmiot doświadczany jest jako kompletny, ‘ten oto przedmiot’, oraz 2) zewnętrznego, czyli horyzontu własnego świata życia (homeworld) ufundowanego na szerszej podstawie świata życia (Lifeworld). Perspektywy te określają strukturę sedymentacji doświadczeń, zarówno przeżyć własnych, jak i sedymentacji znaczeń kulturowych, odkładających się w świecie życia. Podlegające sedymentacji warstwy doświadczeń własnych, jak i dzielonego świata życia funkcjonują jako sfera nieokreśloności, będąca horyzontem konstytuowanych fenomenów. Procesy te w doświadczeniu codziennym pozostają tłem przeżyć świadomych, i w tym sensie akty intencjonalne mają naturę horyzontalnej nieokreśloności, której warstwy odkrywają się dopiero w skierowanym ku nim pytaniu genetycznym (Rückfrage).
To, co w naszym doświadczeniu dane jest jako ‘normalne’, kształtowane jest przez usedymentowane pokłady sensów świata własnego, ufundowanego na pre-refleksyjnie ‘przed-danych’ znaczeniach świata życia. Ponieważ ‘normalność’ codziennych doświadczeń nie jest tematyzowana, i jako taka pozostaje ukryta, zarówno świat własny, jak i świat życia funkcjonują jako nieokreślone horyzonty codziennych fenomenów ‘normalności’. Horyzontalna nieokreśloność stanowi także o odróżnieniu własnego i obcego (alienworld) świata życia, który zjawia się jako coś nieoczywistego i nieoczekiwanego na tle pre-refleksyjnej oczywistości świata własnego, zarazem tematyzując i dookreślając ten ostatni.
Jednym z elementów usedymentowanego systemu konceptualnego, funkcjonującego jako horyzont nieokreśloności zarówno świadomych przeżyć własnych, jak pre-refleksyjnego świata życia, jest pojęcie ludzkiej cielesności. Jest ona dana w binarnych kategoriach własności/obcości, normalności/nienormalności, normy/patologii i binarnej płciowości. Interesujące wydaje mi się zbadanie, w jaki sposób spotkanie z cielesnością nienormatywną (niesprawność, monstrualność, interpłciowość) ujawnia horyzonty nieokreśloności, odpowiadające pokładom sedymentacji konstytuujących fenomen cielesności.

Dr Anna Alichniewicz – studiowała medycynę na Akademii Medycznej w Łodzi, doktorat w zakresie nauk humanistycznych (filozofia) uzyskała na Uniwersytecie Łódzkim; obecnie kieruje Zakładem Bioetyki i Katedrą Nauk Humanistycznych na Uniwersytecie Medycznym w Łodzi, gdzie zajmuje się również programami nauczania w języku angielskim. Współautorka i tłumaczka książek z dziedziny bioetyki, autorka między innymi książki „Wzorce śmierci w bioetyce amerykańskiej”, jak również licznych artykułów. Jej główne zainteresowania badawcze: fenomenologia, a szczególnie fenomenologia cielesności, filozoficzna refleksja nad śmiercią, bioetyczne zagadnienia polepszenia i końca życia ludzkiego, także obecność genderowych stereotypów w medycynie i bioetyce.

classic-editor-remember:

block-editor