Poczucie sprawstwa a podejmowanie decyzji. Na styku kognitywistyki i fenomenologii

Dnia 24 listopada 2015 roku odbyło się kolejne posiedzenie ogólnopolskiego seminarium naukowego Filozofia Kognitywistyki IFiS PAN. Podczas seminarium dyskutowano raport z badań Leona Ciechanowskiego „Poczucie sprawstwa a podejmowanie decyzji. Na styku kognitywistyki i fenomenologii” (PDF).

Na początku prelegent oraz uczestnicy dyskutowali filozoficzne ujęcia poczucia sprawstwa, powołując się zarówno na tzw. koncepcje trzecioosobowe, jak i fenomenologiczne, a także wyjaśniając dystynkcje obecne w literaturze przedmiotu. Zastanawiano się m.in. nad tożsamością pojęć „poczucia sprawstwa” i „poczucia kontroli”. Dyskutowano także możliwy wpływ danych z zakresu psychopatologii na wykorzystywaną przez badaczy siatkę pojęciową. W drugiej części prelegent zreferował stan dotychczasowych badań empirycznych nad poczuciem sprawstwa. W szczególności przedstawił paradygmat badawczy zaproponowany w pracy Wenke, Fleminga i Hoggarda z 2010 roku, który stał się podstawą jego własnych badań. Prelegent omówił założenia, hipotezy i metodę – obejmującą zarówno chronometrię umysłu, jak i psychofizjologiczne pomiary potencjałów wywołanych. Główna idea eksperymentu przeprowadzonego przez prelegenta polegała na sprawdzeniu czy fakt informowania osób badanych o podprogowym prymowaniu bodźców docelowych wpływa na poczucie sprawstwa. Po przedstawieniu wyników uczestnicy seminarium dyskutowali nad ich implikacjami oraz merytorycznymi i metodologicznymi założeniami kolejnych badań.

Seminarium zgromadziło zarówno pracowników Zakładu Logiki i Kognitywistyki IFiS PAN (prof. Marcin Miłkowski, dr Paweł Gładziejewski, dr Mateusz Hohol), jak i naukowców z innych ośrodków akademickich, takich jak Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Łódzki. W seminarium wzięła również udział grupa doktorantów ze Szkoły Nauk Społecznych PAN i Uniwersytetu Warszawskiego.

Dyskutowane badania przeprowadzone zostały w ramach Programu „Diamentowy Grant” (nr. ref. DI2011008441) pod opieką prof. Marcina Miłkowskiego, zaś seminarium odbyło się w ramach projektu „Kognitywistyka w poszukiwaniu jedności: unifikacja i integracja badań interdyscyplinarnych” (NCN, Sonata Bis 5, DEC-2014/14/E/HS1/00803).