Modele i aspekty podmiotowości

Na najbliższym seminarium MODELE I ASPEKTY PODMIOTOWOŚCI
W PIĄTEK 5 MARCA br. (11:30-13:30).

DR HAB. MARIA GOŁĘBIEWSKA (IFiS PAN, Zespół Filozofii Kultury) przedstawi referat SCHEMATYZACJE MENTALNE I KULTUROWE – ASPEKTY WIZUALNE. Konspekt referatu dołączamy poniżej.

Serdecznie zapraszamy wszystkich zainteresowanych tematyką seminarium, także doktorantów.

Z serdecznymi pozdrowieniami –
Anna Michalska (Zakład Teorii Poznania i Filozofii Nauki IFiS PAN)
anna.michalska@ifispan.edu.pl
Maria Gołębiewska (Zespół Filozofii Kultury IFiS PAN)
maria.golebiewska@ifispan.edu.pl

Żeby uczestniczyć w seminarium i dostać link, należy wysłać zgłoszenie na publicrelations@ifispan.edu.pl

Temat referatu dotyczy zagadnienia dyskutowanego już na poprzednich seminariach – wzajemnych uwikłań poznawczych schematyzacji mentalnych (subiektywnych) i schematyzacji kulturowych (intersubiektywnych). Jednym ze skutków ich wzajemnego
oddziaływania jest modyfikacja doświadczenia podmiotu percepcji i przeżyć.
Poprzednie spotkania dotyczyły schematyzacji językowych oraz mitologicznych, tym razem mowa będzie o schematyzacjach wizualnych (ikonicznych).

Schematyzacje są rozpatrywane jako reprezentacje mentalne, przede wszystkim w odwołaniu do schematyzmu Kantowskiego z podkreśleniem roli wyobraźni transcendentalnej i empirycznej. Są również rozpatrywane jako reprezentacje kulturowe, szczególnie jako schematy wizualne o różnym stopniu abstrakcji względem jednostkowej percepcji: 1) od obrazów odwołujących się referencyjnie do danych doświadczenia, zwanych „realistycznymi”, 2) przez obrazy schematyczne, umożliwiające porządkowanie danych doświadczenia (figury geometryczne, plany, mapy),
3) po schematyzacje o największym stopniu abstrakcji, dotyczące między innymi prawidłowości logicznych (diagramy, również obrazy generowane cyfrowo).

Punktem wyjścia referatu są tezy Immanuela Kanta, dotyczące wyobraźni
transcendentalnej i roli schematyzmu transcendentalnego. Tezy te były dyskutowane między innymi przez Martina Heideggera, który zaproponował własne pojmowanie obrazu schematycznego. Zagadnienia schematyzacji doświadczenia jednostkowego, a szczególnie poznawczej roli percepcji wzrokowej, były omawiane w pracach Maurice’a Merleau-Ponty’ego i Jean-François Lyotarda.
Ich kontynuatorem jest poniekąd Paul Crowther – w jego książkach na temat kantyzmu, fenomenologii i współczesnej sztuki można znaleźć wiele tez wspomnianych autorów, jak też reinterpretację zagadnienia schematyzmu, przede wszystkim funkcji schematów wizualnych. Odwołując się do prac Crowthera, do poruszanych przez niego
zagadnień poznawczych, estetycznych i normatywnych, przedstawię stanowiska badawcze dotyczące wizualnych schematyzacji. Zapytam o status i możliwości „wytwarzania” doświadczenia podmiotowego dzięki kreowaniu wizualnych schematyzacji w sztuce i dzięki nowym technologiom (między innymi architektura cyfrowa).

Lektura proponowana:
Paul Crowther, Phenomenology of the Visual Arts, Stanford: Stanford University Press, 2009, rozdział 2 Figure, Plane, and Frame: The Phenomenology of Pictorial Space (s. 35-59) i rozdział 9 Ontology and Aesthetics of Digital Art (s. 153-172).

classic-editor-remember:

block-editor