JEDNOSTKA I WSPÓLNOTA W MYŚLI AMERYKAŃSKIEJ DZIŚ I W WIEKU DWUDZIESTYM

INTERNATIONAL PHILOSOPHICAL CONFERENCE

Date: April 7-9, 2022
Location: on-line (ZOOM)

Pytanie o relacje między jednostką, społeczeństwem i kulturą odgrywało w ciągu ostatnich stuleci istotną rolę w wielu tradycjach filozoficznych, a sposób w jaki na nie odpowiadano w pewnym stopniu przesądzał o swoistości tych tradycji. Dotyczy to także, a może szczególnie, filozofii Stanów Zjednoczonych, ze względu na ich charakter bezprecedensowego, rozpoczętego w Oświeceniu i trwającego do dziś eksperymentu społecznego, czego świadomość miał de Tocqueville, gdy pisał swoje dzieło „O demokracji w Ameryce”.

Napięcie między indywidualizmem a uspołecznieniem pojawia się w myśli amerykańskiej od samych jej początków, by wspomnieć tylko Ralpha W. Emersona czy Davida Thoreau. Ponad sto lat temu John Dewey zaprojektował nową formę „indywidualizmu” na miarę demokratycznego społeczeństwa przyszłości. Inny pragmatysta, Herbert Mead, opisał ludzką sobość jako wynik społecznej dynamiki językowej, podczas gdy William James bronił pluralizmu jako zasady społecznego współżycia przyjaznej rozwojowi indywidualności twórczej. Jak zauważył Larry Hickman, tradycja pragmatyczna jest dystynktywnie amerykańska z racji tego, że wyrosła na gruncie unikalnego, amerykańskiego doświadczenia historycznego. Jednak aspiracje i oddziaływanie tego nurtu wychodzą znacznie poza Amerykę Północną.   

 Inną ścieżką podążył współczesny pragmatystom George Santayana, którego naturalistyczno-kontemplatywna filozofia z jednej strony oraz nieufność wobec wiary w postęp z drugiej, skłoniły do umiarkowanej obrony indywidualizmu oraz krytyki demokracji i konsekwencji liberalizmu w warunkach kapitalizmu i społeczeństwa masowego. Jego pisma zwiastowały pojawienie się licznych, często interdyscyplinarnych, diagnoz kryzysu kultury i społeczeństwa amerykańskiego – od Irvinga Babbitta, Daniella Bella i Davida Riesmana, po Herberta Marcusego. Przedstawiciele kręgów libertariańskich, tacy jak Robert Nozick, uważali, że obecność państwa usprawiedliwia się, a zarazem wyczerpuje,
w ochronie negatywnych praw jednostki. Pod koniec ubiegłego stulecia Richard Rorty zaproponował postmodernistyczne odczytanie pragmatyzmu oraz utopię społeczną, w której jest miejsce na egalitaryzm i liberalną wolność jednostki. Dziś tradycję pragmatyczną kontynuują lub dyskutują z nią myśliciele tacy jak Stanley Cavell czy John Lachs.

Cele konferencji to między innymi:

  • przyjrzenie się dynamice sporu między ideałem samowystarczalnej jednostki a wizją tejże jako integralnej części wspólnoty demokratycznej w myśli amerykańskiej
  • spojrzenie na wyżej opisany spór jako na dyskusję nad kształtem kultury
  • pytanie na ile dwudziesty pierwszy wiek jest krytycznym momentem weryfikacji projektów pragmatyzmu i neopragmatyzmu
  • stworzenie okazji do spotkania polskich badaczy myśli amerykańskiej.

Język konferencji: polski i angielski

Po link do Zooma trzeba zgłaszać się na mail: publicrelations@ifispan.edu.pl

Program konferencji

Print Friendly, PDF & Email
classic-editor-remember:
block-editor

IFiS PAN

Log In

Create an account
Europejski Sondaż Społeczny | European Social SurveyEuropejski Sondaż Społeczny | European Social Survey