Humanizm jako kontekst normatywny posthumanizmu
Serdecznie zapraszamy na kolejne seminarium z cyklu Modele i aspekty podmiotowości, dotyczące współczesnych redefinicji podmiotu i przemian w jego pojmowaniu.
Na seminarium omawiamy poszczególne kwestie w odwołaniu do aktualnego stanu badań i wybranych publikacji. Interesują nas perspektywy badawcze – dziedziny, zagadnienia, przedmioty badań, które aktualnie budzą spory, bywają kontrowersyjne lub są kwestionowane w ramach humanistyki i nauk społecznych.
Seminarium w bieżącym roku akademickim dotyczy zagadnień antropologicznych, a celem spotkań jest dookreślenie czterech wybranych pojęć słownika filozoficznego: jedności i wielości oraz jednorodności i różnorodności w kontekście antropologii filozoficznej.
Pytamy, co pozwoliłoby uzgodnić jedność osobową i zarazem złożoność osobowej tożsamości, zakładaną jedność gatunku ludzkiego i antropologicznego wyposażenia oraz relatywne zróżnicowanie (kulturowe, historyczne, geograficzne, organiczne) jego poszczególnych realizacji,
spójność domniemanych struktur źródłowych oraz zróżnicowanie ich przejawów. Będziemy rozważać aspekty empiryczne i transcendentalne antropologii filozoficznej.
Zapraszamy Państwa na najbliższe seminarium 15 listopada br. (11:30-13:30, online – Zoom),
dr hab. prof. IFiS PAN Maria Gołębiewska (Zespół Filozofii Kultury IFiS PAN) przedstawi referat
Humanizm jako kontekst normatywny posthumanizmu.
Link i dane do logowania:
https://zoom.us/j/98770548757?pwd=ThqbKVsSaTap4bgbPenSOllJaeCi3Y.1
Identyfikator spotkania: 987 7054 8757
Kod dostępu: 991933
Konspekt referatu dołączamy poniżej i serdecznie zapraszamy do udziału.
Maria Gołębiewska (Zespół Filozofii Kultury IFiS PAN)
maria.golebiewska@ifispan.edu.pl
Anna Michalska-Martin (Zakład Teorii Poznania i Filozofii Nauki IFiS PAN)
anna.michalska@ifispan.edu.pl
***
Humanizm jako kontekst normatywny posthumanizmu
Refleksja dotycząca posthumanizmu była rozwijana od lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku, a termin „posthumanizm” wciąż podlega redefinicjom i dookreśleniom. Przyczyną tego jest pojawienie się kolejnych koncepcji próbujących opisać specyfikę bytu ludzkiego, który podlegałby zmianom wraz z przemianami kulturowymi, cywilizacyjnymi i ekonomicznymi (na przykład transhumanizm, antyhumanizm, neohumanizm, prometeizm). Pozostawiając na marginesie odpowiedź na pytanie, czy byłyby to nowe antropologie, proponuję wstępną refleksję dotyczącą normatywnych aspektów, związanych nie tyle z wrodzoną naturą, ile ze zmienną kondycją ludzkiego bytu redefiniowanego przez posthumanizm.
Trzeba podkreślić, że posthumanizm w jego rozmaitych odmianach (filozoficzny, egzystencjalny, kulturowy, technologiczny…) odnosi się dość konsekwentnie do tez i postulatów antropologicznych humanizmu renesansowego i oświeceniowego. Posthumanizm bywa określany jako nurt w badaniach kulturowych, nastawiony krytycznie wobec humanizmu, jednak rozpatrywany jako nurt filozoficzny byłby kontynuacją, a nawet rozwinięciem renesansowego humanizmu. Humanizm zatem, w obu tych przypadkach, stanowiłby kontekst różnorodnych rozważań posthumanistycznych. Co więcej, posthumanizm jako nurt filozoficzny proponuje redefinicje antropologicznych tez i postulatów humanizmu, aby „lepiej przystawały” do aktualnego pojmowania roli człowieka w świecie – wobec innych ludzi jako przedstawicieli różnych kultur i cywilizacji, jak też wobec odmiennych od człowieka bytów. Dlatego w tekstach poświęconych zagadnieniom posthumanizmu znajdujemy pytania o nowo ustanawiane relacje człowieka ze światem, o kwestie moralne oraz etyczne aspekty rozszerzania podmiotowości poza gatunek ludzki.
Odwołując się do tez i postulatów humanizmu, zawartych w Mowie o godności człowieka Pico della Mirandoli, pytam o normatywne aspekty posthumanizmu, które dotyczą przede wszystkim problematyki antropologicznej:
1) wyposażenia gatunkowego człowieka (pojmowanego esencjalnie jako wrodzona „natura” ludzka bądź też konstruktywistycznie jako zbiór cech gatunkowych, podlegających zmianom, na przykład pod wpływem środowiska naturalnego i środowiska społecznego),
2) statusu człowieka w naturze i w kulturze,
3) statusu wytworów ludzkich, podlegających lub niepodlegających procesom alienacji (w tym przedmioty wytwarzane technicznie i technologie),
4) statusu człowieka wobec innych ludzi, jak też innych bytów (normatywność zagadnień etycznych).
Proponowane lektury:
- Giovanni Pico della Mirandola, Oratio de hominis dignitate – Mowa o godności człowieka, przeł. Zbigniew Nerczuk, Mikołaj Olszewski, oprac. Danilo Facca, Warszawa, Wydawnictwo IFiS PAN, 2010.
- Nick Bostrom, In Defense of Posthuman Dignity, w: Bioethics, 2005, 19 (3), s. 202-214. http://www.psy.vanderbilt.edu/courses/hon182/Posthuman_dignity_Bostrom.pdf
- N. Katherine Hayles, How We Became Posthuman, Chicago – London, The University of Chicago Press, 1999. https://monoskop.org/N._Katherine_Hayles
- classic-editor-remember:
- block-editor
