Filozoficzne problemy wiedzy – seminarium

zapraszamy do udziału w kolejnym posiedzeniu seminarium  “Filozoficznych problemów wiedzy” w dniu 28 lutego 2020. w sali 154, Pałac Staszica, IFiS PAN, godz. 11:30, w czasie którego referat nt. Uwagi o zasadzie antropicznej i matematyce wygłosi Prof. Jerzy Król (Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie).

Streszczenie tego referatu znajduje się poniżej.

Kolejne posiedzenie seminaryjne odbędzie się 20 marca 2020 r., a o jego temacie zostaniecie Państwo poinformowani w oddzielnym komunikacie.

Jerzy Król, Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w RzeszowieUwagi o zasadzie antropicznej i matematyce

Nie potrafimy wyjaśnić dlaczego podstawowe stałe fizyki dotyczące obserwowanego świata przyjmują takie, a nie inne wartości. Nawet znikoma zmiana tych wartości prowadzi do zupełnie innego obrazu świata, który jednak nigdy nie zaistniał w rzeczywistości. Zatem, wartości tych fundamentalnych stałych są koniecznie takie, jakie mierzymy, ale nie wiemy dlaczego są właśnie takie. Jednym z fundamentalnych parametrów jest stała kosmologiczna (cc.). Jej mierzona wartość, wynosi ok. 10-29 g/cm3, jest więc prawie zerowa (!), jednak musi być niezerowa, gdyż inaczej Wszechświat nie rozszerzałby się z rosnącym przyspieszeniem, co jest faktem empirycznym. Kwantowa teoria pola daje najlepsze znane obecnie narzędzia matematyczne pozwalające na obliczenie wartości cc. Wynik jest zdumiewająco rozbieżny z obserwowanym: otrzymana na podstawie wyliczeń teoretycznych wartość cc. jest rzędu ~ 10+60 g/cm3. Nie wiemy jak wyjaśnić tę gigantyczną rozbieżność obserwacji i przewidywań podstawowej, znanej nam teorii fizycznej. Można odwołać się do zasady antropicznej i przyjąć, że istniejący Wszechświat realizuje taką wartość cc., która gwarantuje istnienie świadomych istot, ludzi. Co więcej Wszechświat jest z natury rzeczy 4-ro wymiarowy (czasoprzestrzenny), co też jest warunkiem istnienia i funkcjonowania świadomych podmiotów.

Możliwe jest jednak inne podejście do problemu tej rozbieżności. W ostatnich dwóch latach okazało się, że na gruncie matematyki, a dokładniej topologii, potrafimy teoretycznie wyjaśnić obserwowaną wartość cc. (i niektórych innych parametrów fizyki) opisując je jako niezmienniki topologiczne. Wyliczone teoretycznie wartości stałych fizycznych, w tym cc, zgadzają się z obserwowanymi. To podejście, oprócz wyznaczenia obserwowalnej wartości cc., automatycznie ustala wymiar czasoprzestrzeni na 4 i uzasadnia, że jest to jedynie możliwy wybór.

Czy zatem rzeczywiście wciąż potrzebujemy zasady antropicznej? 

Print Friendly, PDF & Email

IFiS PAN

Log In

Create an account
Europejski Sondaż Społeczny | European Social SurveyEuropejski Sondaż Społeczny | European Social Survey