Czytanie Derridy
Polskie Towarzystwo Fenomenologiczne
oraz
Instytut Filozofii i Socjologii PAN
zapraszają do udziału w cyklicznym seminarium fenomenologicznym pt.
Czytanie Derridy
Pierwsze spotkanie odbędzie się 10 marca (poniedziałek) 2025 r. o godz. 18.30 na platformie Zoom (szczegóły poniżej).
Polskie Towarzystwo Fenomenologiczne oraz Instytut Filozofii i Socjologii PAN zapraszają na seminarium organizowane w ramach cyklu Czytanie…, które poświęcone jest studium dzieł przedstawicieli ruchu fenomenologicznego, pracom myślicieli, którzy inspirowali twórców fenomenologii, oraz tych inspirujących się fenomenologią, wreszcie tych, którzy korzystali jedynie z fenomenologii jako metody badań. W semestrze letnim 2024/2025 proponujemy lekturę tekstu Derridy, którą poprowadzi dr Aleksander Kopka z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
Jacques’a Derridy Głos i fenomen, czyli od fenomenologii do dekonstrukcji żywej obecności
Mimo tego, że twórczość Derridy rozciąga się na wiele dekad i składa się na nią dziesiątki tekstów, jednym z najważniejszym z nich pozostaje wciąż Głos i fenomen. Wprowadzenie do problematyki znaku w fenomenologii Husserla. Esej, który został opublikowany w 1967 roku, ma być – jak sugeruje jego podtytuł – wprowadzeniem do problematyki znaku w fenomenologii Husserla. W rzeczywistości jednak stanowi on dla Derridy okazję do przedstawienia dekonstrukcyjnych aspiracji, zgodnie z którymi logika śmiercionośnego znaczącego nawiedza samo serce żywej obecności.
W ramach seminarium przeczytamy i przedyskutujemy zawartość całej wczesnej pracy Derridy. W trakcie spotkań przybliżymy również okoliczności powstania dzieła, omówimy fenomenologiczny rodowód myśli Derridy oraz szczególne miejsce tej pracy w jego dorobku. Przede wszystkim jednak analiza tekstu posłuży nam do nakreślenie podstawowych kierunków myśli francuskiego filozofa.
Przygotował:
dr Aleksander Kopka, Uniwersytet Śląski w Katowicach
Zaplanowano pięć spotkań, podczas których będą omawiane kolejne rozdziały pracy Głos i fenomen (tłum. B. Banasiak, Wyd. KR, Warszawa 1997):
- 10.03.2025, godz. 18.30: spotkanie nr 1.: Wstęp i rozdział 1;
- 07.04.2025, godz. 18.30: Spotkanie nr 2: rozdziały 2 i 3;
- 28.04.2025, godz. 18.30: Spotkanie nr 3: rozdziały 4 i 5;
- 19.05.2025, godz. 18.30: Spotkanie nr 4: rozdział 6;
- 09.06.2025, godz. 18.30: Spotkanie nr 5: rozdział 7;
Sugerowane lektury dodatkowe (dokładne fragmenty zostaną wskazane podczas zajęć):
- Lawlor L. (2002). Derrida and Husserl. The Basic Problem of Phenomenology, Indiana University Press: Bloomington–Indianapolis.
- Lawlor L. (2015). Auto-Affection. W: Jacques Derrida: Key Concepts, C. Colebrook (red.). Routledge: London & New York, s. 130-138.
- Łaciak, P. (2001). Wczesny Derrida. Dekonstrukcja fenomenologii. Wydawnictwo Baran i Suszczyński: Kraków.
Dr Aleksander Kopka – adiunkt w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach; badacz myśli Jacques’a Derridy; ukończył studia doktoranckie z filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz studia doktoranckie w Centre d’Études en Civilizations, Langues et Lettres Étrangères na Uniwersytecie w Lille we Francji. Doktorat co-tutelle, obroniony na UJ i w Lille, poświęcony był etycznemu i politycznemu wymiarowi filozofii Derridy. Jest autorem monografii Inne życia. Etyka i polityka żałoby w pismach Jacques’a Derridy (2024) oraz licznych artykułów na temat myśli Derridy. Prowadził kursy z filozofii Derridy dla Melbourne School of Continental Philosophy.
*
Odbywający się od siedmiu lat cykl seminaryjny pt. Czytanie (tekstów fenomenologicznych) organizowany jest przez Polskie Towarzystwo Fenomenologiczne we współpracy z Instytutem Filozofii i Socjologii PAN. Autorami tekstów, które omawiane były podczas wcześniejszych spotkań, są zarówno klasycy historii filozofii nowożytnej i współczesnej: Kartezjusz, Kant, Husserl, Heidegger, Patočka, Arendt, Gadamer, Henry, Marion i Ricoeur, jak i autorzy mniej jeszcze znani, choć dla ujęcia wybranych tematów mający szczególne znaczenie. W semestrze zimowym 2024/2025 zapraszamy na piętnasty już cykl spotkań jednosemestralnych poświęconych lekturze tekstów z zakresu fenomenologii erosa. Formuła spotkań, które prowadzone są przez zaproszonych gości-filozofów specjalizujących się w omawianej podczas zajęć tematyce przewiduje nieskrępowaną analizę i interpretację wybranych tekstów fenomenologicznych lub jakoś związanych z fenomenologią (np. jako inspiracja) w celu poszerzenia i pogłębienia wiedzy dotyczącej podstawowych tematów filozofii. W tym sensie cele Czytania leżą daleko poza czysto szkolnym zapoznaniem się z daną tematyką. Najczęściej tekst jest jedynie pretekstem, aby w nawiązaniu do problematyki wybranego dzieła przedstawić własny punkt widzenia i zainaugurować prawdziwy spór filozoficzny. W seminarium biorą udział osoby pochodzące z różnych środowisk akademickich, o różnym stopniu filozoficznego zaawansowania, doświadczenia i wiedzy, a także mające w tym zakresie różne filozoficzne preferencje. Seminarium jest otwarte dla wszystkich zainteresowanych nim osób: zarówno dla amatorów myślenia filozoficznego, studentów filozofii, doktorantów, jak i dla bardziej doświadczonych badaczy.
Gospodarzem spotkań jest dr hab. Daniel R. Sobota, prof. IFiS PAN.
Osoby wyrażające chęć uczestnictwa w seminarium proszone są o przesłanie zgłoszenia drogą mailową do dnia 07 marca 2025 na adres: publicrelations@ifispan.edu.pl
Kontakt do organizatora w sprawach innych niż zgłoszenie:
Daniel R. Sobota
e-email: daniel.sobota@ifispan.edu.pl, tel. 502618470
***
Lista tematów dotychczasowych „Czytań” wraz z nazwiskami osób prowadzących spotkania
- E. Husserl: Witold Płotka (UG) (sem. letni. 2016)
- M. Heidegger: Daniel R. Sobota (IFiS PAN)
- J.-L. Marion: Wojciech Starzyński (IFiS PAN)
- Kartezjusz: Wojciech Starzyński (IFiS PAN)
- H.-G. Gadamer: Małgorzata Przanowska (UW) i Daniel R. Sobota (IFiS PAN)
- M. Henry: Monika Murawska (ASP Warszawa)
- J. Patočka: Wojciech Starzyński (IFiS PAN)
- P. Ricoeur: Jarosław Jakubowski (UKW)
- H. Arendt: Marcin Moskalewicz (UM Poznań)
- Fenomenologia feministyczna: Marzena Adamiak (IFiS PAN)
- I. Kant przez Husserla: Piotr Łaciak (UŚ)
- R. Ingarden: Marek Piwowarczyk (KUL)
- Fenomenologia polityczna: Andrzej Gniazdowski (IFIS PAN)
- Fenomenologia Boga: Robert Grzywacz (AI) i Szczepan Urbaniak (AI)
- Fenomenologia erosa: Piotr Karpiński (UP Kraków)
Zapowiedzi (2025):
16. J. Derrida: Aleksander Kopka (UŚ)
17. J.P. Sartre (literacki): Magdalena Kozak (AI)
- classic-editor-remember:
- block-editor
