Absolutna gościnność jako epoché

Zapraszamy na kolejne spotkanie w ramach seminarium Modele i aspekty podmiotowości, dotyczące współczesnych redefinicji antropologii. Na seminarium omawiamy poszczególne kwestie w odwołaniu do aktualnego stanu badań i wybranych publikacji.

Na najbliższym seminarium 8 kwietnia br. (11:30-13:30, online – Zoom)
dr Anna Borowicz (Uniwersytet Gdański, Wyższa Szkoła Administracji i Biznesu, Gdynia) przedstawi referat Absolutna gościnność jako epoché. Derridiańska interpretacja relacji między etyką a prawem i polityką w myśli Emmanuela Lévinasa.

Po link do Zooma należy napisać na mail: publicrelations@ifispan.edu.pl.

Abstrakt

Absolutna gościnność jako epoché. Derridiańska interpretacja relacji między etyką a prawem i polityką w myśli Emmanuela Lévinasa

Punktem wyjścia mojej prezentacji jest zagadnienie absolutnej gościnności w metafizyce Emmanuela Lévinasa, zinterpretowane przez Jacques’a Derridę w zbiorze studiów Adieu à Emmanuel Lévinas. Derrida odwołuje się tu do swojego pożegnania twórcy Autrement qu’être w roku 1995 oraz do referatu Le mot de l’accueil (Słowo powitania), wygłoszonego rok później na otwarcie dwudniowej konferencji Visage et Sinaï, poświęconej myśli Lévinasa.

Zdaniem Derridy, koncepcja absolutnej gościnności jest kluczowa dla uprawomocnienia Lévinasowskiej etyki, a zwłaszcza pierwszeństwa pokoju w teorii prawa oraz polityki wewnętrznej i międzynarodowej. Struktura tego pojęcia odsłania aporetyczny charakter oddzielenia aspektu anarchicznego i metafizycznego epifanii Twarzy od dziedzin prawa i polityki, czyli od powszechności. Aporia ta ma charakter redukcji, ponieważ umożliwia nowe ujęcie stosunku między nieuwarunkowanym i przygodnym. Gość i gospodarz występują bowiem w podwójnych rolach: przybysz jest jednocześnie gospodarzem udzielającym gościny, zaś gospodarz jest gościem tego, kogo przyjmuje. Relacja bezwarunkowej gościnności jest zarazem relacją zakładnictwa (hôte – otage).

Kolejny istotny moment, to trudny do wyjaśnienia, ale znamienny związek między anarchicznością epifanii Twarzy a dziedziną prawa, ustanawianą przez Trzeciego: aby móc kogoś gościć, należy być sobą u siebie, a więc dysponować pełnią praw własności. W samej istocie absolutnej gościnności zawiera się więc jej ograniczenie, które czyni ją niemożliwą, ale konieczną dla nowego ujęcia stosunku między transcendentną ideą pokoju a możliwościami prawa i polityki, ustanawianymi przez uogólniający ogląd Trzeciego. W rozważaniach poświęconych etyce oraz zagadnieniom państwa i prawa Derrida rozwija to stanowisko, tropiąc wewnętrzne napięcia filozoficzno-religijnej myśli Lévinasa i porównując ją z traktatem O wiecznym pokoju Immanuela Kanta.

Odnosząc się do tych etyczno–politycznych komentarzy, skupię swoją uwagę na przeciwstawieniu „państwa Dawida” i „państwa Cezara”, oraz na religijnej metaforze „miast – schronień” (les villes – refuges), których przeznaczeniem byłoby udzielanie azylu przed zemstą. Można powiedzieć, że Derrida dał tu interesujący przykład zastosowania metody dekonstrukcji, charakteryzując podwójność znaczeń w relacji ocalenia i wygnania.
 
Proponowana lektura:
1) Jacques Derrida, Adieu à Emmanuel Lévinas, Paris, Galilée, 1997; s. 39-129; s. 177-211 (Le mot de l’accueil, I-III; VI).
2) Jacques Derrida, Adieu to Emmanuel Lévinas, przeł. P.-A. Brault, M. Naas, Stanford, Stanford University Press, 1999; s. 15-70; s. 101-123 (A Word of Welcome, I-III; VI).

Książki dostępne między innymi pod adresem internetowym: https://monoskop.org.



 

classic-editor-remember:

block-editor